یادداشت گیل و دیلم ؛

مسافر؛ تهدید یا فرصت! / سوزن‌هایی که باید به خود بزنیم

گیل و دیلم | در روزهای گذشته و در موج آخر سفرهای تابستانی، شاهد حضور پرتعداد مسافران و گردشگران به استان عزیز ما گیلان بخصوص در شهرهای لاهیجان و سیاهکل بودیم. با توجه به شرایطی که در طول یکسال گذشته تجربه کردم، رسانه‌های این دو شهر را به صورت مرتب پیگیری کرده و اخبار را دنبال می‌کنم که در طول هفته گذشته تقریبا به صورت مشترک، گلایه‌های مردمی و البته رویکرد خودشان در رفتارهای مسافران و کمبود امکانات زیرساختی را منعکس می‌کردند. همین موضوع سبب شد تا این یادداشت را تهیه کنم و در اختیار رسانه‌های وزین «گیل‌ودیلم» در لاهیجان و «درسیاهکل» در سیاهکل قرار دهم.
در همین راستا چند نکته‌ای را خطاب به تصمیم‌سازان یعنی رسانه‌ها و مردم عزیز این دو شهرستان و تصمیم‌گیران که مدیران محترم و زحمتکش این دو شهرستان هستند عرض می‌کنم.
در ابتدا باید توجه کنیم شرایط اقتصادی کشور عرصه را به بسیاری از خانواده‌ها تنگ کرده و بسیاری از والدین وقتی با مطالبه سفر تابستانی از سوی فرزندان روبرو می‌شوند ناچار به تمکین و سفر در شرایط سخت می‌شوند. این امر چیزی نیست که بسیاری از ما تجربه نکرده باشیم. قاعدتا با توجه به برند گردشگری بودن لاهیجان و در مسیر مواصلاتی غرب به شرق گیلان بودن سیاهکل و طبیعت دیلمان، با حجم بسیار زیاد مسافر و گردشگر روبرو می‌شویم. همین قضیه سبب می‌شود متقاضی نیازهای ضروری مردم در یک بازه زمانی کوتاه، به شکل غیرقابل انتظاری افزایش پیدا کند. گرانی مقطعی اقلام خوراکی، کمبود بنزین، قطعی آب و برق، ترافیک و ازدحام جمعیت، تداخل فرهنگ‌های متفاوت با بومیان میزبان و… همه و همه گاها زمینه تنش بین میزبانان و مهمانان را فراهم می‌کند. علی‌رغم تلاش‌هایی که تاکنون صورت گرفته، زیرساخت‌‎های دو شهرستان لاهیجان و سیاهکل پاسخگوی آن حجم از مسافری که هفته گذشته به دیار ما آمدند نبوده و نیست و قطعا باید برای این موضوع هم فکر عاجلی بشود. اما در این بین، علی‌رغم رفتارهای غیراخلاقی برخی مسافرین اعم از عدم رعایت پوشش مناسب و بعضا برخی کلیپ‌ها که زمینه توهین به مردم شریف، زحمتکش و عزیز گیلان مارا فراهم می‌کند، عموم مسافرین افراد شریف و ساعی‌ای هستند که به اقتضای شرایط سخت اقتصادی ناچار به تن دادن به «سفر سخت» می‌شوند. در این شرایط معتقدم وظیفه سنگینی برای رسانه‌های بومی منطقه و استان وجود دارد که هم به کمک مسئولین آمده و هم زمینه حفظ آرامش اجتماعی بومیان در مقابل مسافران را فراهم کنند. نشان دادن نقاط ضعف یا سوءرفتارهای محیطی مسافران در محیط‌های شهری و عمومی سطح شهر، خیلی امر پیچیده‌ای نیست اما رسانه‌های عزیز ما باید بپذیرند که با توسعه فضای مجازی، آنها بسیار بر ذائقه مردم تأثیرگذار هستند و نوع واکنش آنها به رفتارها و حضور مسافران، رفتار فردای آن روز مردم بومی با مسافران را رقم می‌زند. این را بدانیم که شاید بخش بزرگی از مسافران که بعضا برای بار اول به شهر و دیار ما سفر می‌کنند اصلا رسانه‌های منطقه را دنبال نمی‌کنند و تنها مخاطب شما مردم بومی منطقه هستند که نوع انعکاس خبر شما می‌تواند بر عکس‌العمل‌های مردم بومی با مسافران تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر، معتقدم مسافر را باید تبدیل به گردشگر کرد که در بخش بعدی عرایضم به این نکته اشاره می‌کنم، تا زمینه انتفاع اقتصادی برای مردم فراهم شود اما اگر زمینه تقابل بومیان با مسافران فراهم شود، مسافر نه تنها تبدیل به گردشگر نمی‌شود بلکه در سال‌های آتی تنها یک بازدیدکننده چندساعته خواهیم داشت که یادگارش برای ما فقط یک پسماند خواهد بود ولاغیر.
قطعا قصد زیرسوال بردن عملکرد و زحمات رسانه‌های منطقه را ندارم اما بدلیل تخصصم در حوزه دیپلماسی اقتصادی، معتقدم رسیدن به انتفاع اقتصادی و توسعه پایدار مناطق بومی ما می‌طلبد همه ابزارها از جمله رسانه‌ها که بنظرم رکن رکین همراهی سیاست‌های توسعه‌ای برای به نتیجه رسیدن آن هستند، هم‌افزایی برای تدارک دیدن همه زمینه‌های رسیدن به اهداف اقتصادی باشند.
اما چند جمله‌ای را خطاب به مدیران محترم و خدوم دو شهرستان لاهیجان و سیاهکل داشته باشم. شما عزیزان بهتر می‌دانید که طبق طرح آمایش سرزمینی و براساس آنچه محور توسعه گیلان عزیز بخصوص دو شهرستان لاهیجان و سیاهکل قرار گرفته، در کنار توسعه و حمایت از بخش کشاورزی، امر گردشگری برای رسیدن به توسعه پایدار است. شما عزیزان میراث بزرگی از نیاکان و مدیران گذشته را به ارث برده‌اید و امروز با شرایط موجود باید نتیجه مطلوب را به مردم که ولی‌نعمتان شما هستند عرضه کنید. حقیقتا این موج سفر و حضور غیرقابل انتظار مسافران به دو شهرستان لاهیجان و سیاهکل، مسیر خدمت‌رسانی به بومیان و مسافران را با مشکل روبرو می‌کند اما بنظرم می‌شود با چند راهکار زمینه استفاده بهینه از این نعمت بزرگ یعنی حضور مسافران در این دو شهر را فراهم کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنم.
*ساخت متل‌های ارزان‌قیمت
پیشنهاد می‌شود مدیریت شهری و دولت محترم موضوع ساخت اقامتگاه‌های ارزان‌قیمت برای مسافران را بر مبنای ماده ۶ قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی کشور پیگیری بفرمایید. این موضوع را به تجربه در جزیره کیش دیدم که بسیار هم مورد استقبال بود و با توجه به برند گردشگری بودن دو شهرستان لاهیجان و سیاهکل، قطعا با استقبال سرمایه‌گذاران روبرو خواهد شد.
*برگزاری رویدادهای بومی-محلی
یکی دیگر از شیوه‌هایی که می‌شود زمینه تبدیل مسافر به گردشگر را فراهم کرد و انتفاع اقتصادی را نصیب مردم بومی منطقه کرد برنامه‌ریزی برگزاری همین رویدادها برای ایامی که تعطیلات اینچنینی داریم، است. به عنوان مثال برگزاری رویدادی مانند فستیوال غذای محلی می‌توانست هم زمینه انتفاع اقتصادی بومیان را فراهم کند و هم به حضور مسافر به شهرهای ما، هدف بدهد. یا دهستان‌های ما می‌توانستند بازی‌های محلی برگزار کرده و تمرکز حضور مسافر از مرکز شهر برداشته و پای این مسافران را به روستاها باز کنند و نفع اقتصادی از محل برگزاری رویداد را فراهم کنند. مثلا برگزاری یک مسابقه محدود و یک هفته‌ای کشتی گیله‌مردی می‌توانست برای مسافر جذاب و درآمدزایی اقتصادی را در پی داشته باشد. یا حتی با برگزاری رویدادهایی برای چای و برنج زمینه فروش این محصول به مسافران را فراهم کنیم که بخشی از بار عدم فروش محصولات به کشاورزان با فروش خرد که قطعا قیمتی بالاتر از قیمت فروش عمده دارد را فراهم کرد.
*برنامه‌ریزی برای حضور گردشگر
تجربه حضور غافل‌گیر کننده مسافران در هفته گذشته، می‌طلبد که برنامه‌ریزی برای حضور مسافر فراهم شود. در سطح شهر تقریبا هیچ المان اطلاع‌رسانی و یا فرهنگ‌سازی حضور مسافر موجود نبود و این انتظار از مدیریت شهری دو شهر لاهیجان و سیاهکل که حقیقتا اقدامات قابل ستایشی تاکنون انجام داده‌اند دیده نشد. قطعا توصیه رسمی و البته جذاب و با ایده ابتکاری به مسافران زمینه عدم رویت مسافر با شلوارک را رقم می‌زند! قطعا اطلاع‌رسانی و راهنمایی مسافران از طریق بیلبوردهای شهری زمینه انتقال فرهنگ و درک متقابل مسافر و بومیان را فراهم می‌کند.
اینها تنها بخشی از اقداماتی است که می‌توان انجام داد. معتقدم با تبدیل فرصت‌هایی که در لابلای قوانین کشور برای استفاده از ظرفیت‌های خدادادی جهت رسیدن به توسعه پایدار منطقه وجود دارد می‌توان هم زمینه هم‌زیستی مسافر با مردم بومی را فراهم کرد و هم گره‌های اقتصادی منطقه را حل کنیم. در این مسیر انتظار بیشتری از نهادهای نظارتی از جمله متولیان نظارت بر اجرای نهادهای اجرایی و ناظرین بر ترک‌فعل‌کنندگان وجود دارد که امیدوارم در مسیر خدمت خود موفق باشند.

مهدی خورسند لیه چاک
۱۴۰۳/۰۶/۱۷