گمانه های زیادی در خصوص نام رشت وجود دارد ولی بارز ترین آن رَشت از ترکیب کلمه «رِش» به معنی باران بسیار ریز است و جایی که وارش به معنی باران در آن بسیار است.
به گزارش گیل و دیلم به نقل از ایسنا، رشت به صورت قصبه‌ای بزرگ میان یک فضای جنگلی بوده و از آبادی‌های کهن ایران بشمار می‌رفته که نامش در کتاب حدودالعالم به سال ۳۷۲ هجری آمده است.
درباره تاریخچه شهر رشت و معنی و ریشه نام این شهر سخنان بسیاری گفته شده است . بنا بر گمانه زنی ها ریشه دقیق نام این شهر رشت واژه «رش» به معنای باران بسیار ریز است. زیرا آب و هوا در این منطقه بیشتر سال بارانی است که نوع باران «رش» است.
در این صورت رشت یعنی جایی که در آنجا باران پیوسته می‌بارد واژۀ گیلکی «وارِش» که به معنای باران است نشانگر این نکته است که این واژه پیوندی از «وا+رش» است.
در جایی دیگر آمده است تلفظ دقیق نام این شهر رِشت (به کسره اول) بوده که آن نیز از بن ریسیدن گرفته شده است و دلیل این نام گذاری مطرح بودن این شهر در تولید رشته‌های ابریشمی دانسته شده است.
رشت دارالمرز یا دارالامان بوده که پیشتر، به آن بیه یا بیه پس گفته می شد. بیه در فرهنگ لغت، رود و یا دهانۀ میان دو رودخانه معنا شده است. چون در لغت اوستا و پارسی «بی آوه» به معنای منسوب به دو آب است.
چنین به نظر می رسد که ریشۀ این نامگذاری، قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه است که به مانند دیوار شهر به شمار می آید. بنابراین نام بیه پس (بی-آو-پاس) به معنای جای پاسداری شده توسّط دو رودخانه است.
اگر نام رشت را با همین ویژگی این شهر معنا کنیم درست می نـماید. نخست باید بپنداریم بخش نخست «بیه» (منسوب به دو) به همراه نام رشت در آغاز آن به کار می رفت، یعنی در اصل نام شهر رشت، در آغاز «بی- آو “را-ایشت» ( یعنی ناحیۀ نگهبانی شده در میان دو رود) بوده که بخش اوستایی دوم آن یعنی «را ایشت» (جایگاه پاسداری شده) در گذر زمان کوتاه شده و تبدیل به رشت شده است.
در گمانه زنی های دیگر در خصوص ریشه رشت گفته شده رَشت به معنای «در فروافتاده»، «در گودی قرار گرفته» یا «جای پست» است، صفتی بوده برای هفته بازار رشت و پیرامون آن که در آج بیشه حومۀ رشت تشکیل می‌شد.
«رشت بازار» یعنی «بازار در گودی قرار گرفته» و این صفت بدان اعتبار بود که هر پیله‌ور و یا مسافری که از بخشهای جنوبی، مانند رودبار یا از مناطق غربی مانند فومن یا از مناطق شرقی مانند لاهیجان به سوی رشت حرکت می‌کرد، از منطقه‌ای بلندتر به ناحیه‌ای که در سطح پایین قرار داشت سرازیر می‌شد. کمکم «بازار» از آخر رشت بازار افتاد و رشت ماند.
گفتنی ها از برگزیدن نام رشت از سوی علّامه دهخدا نیز خبر می دهند به گونه ای که به نظر علّامه علی‌اکبر دهخدا چون ساخت اصلی شهر در سال ۹۰۰ هجری بوده و واژۀ رشت در حساب ابجد ۹۰۰ است این نام انتخاب شده است، گویا فرمانروای شهر فرد ادیبی بوده که با حساب اَبجَد شهر را نامگذاری کرده است.
سال ۱۳۹۲ بود که در رشت کارگروه انتخاب روز رشت تشکیل شد و در نهایت در سال ۱۳۹۳ به پیشنهاد روبرت واهانیان که یکی از تاریخ شناسان بزرگ و ارشد رشت است، روز ۱۲ دی ماه به مناسبت مرکز استان شدن این شهر در زمان حکومت سلسله ی صفویان، به در واقع ۱۲ دی ماه هر سال به عنوان روز رشت با انجام مراسم و برگزاری آیین های مختلف و همچنین برپایی همایش هایی در معرفی تاریخ و هویت و فرهنگ غنی این شهر، این روز را پاس می دارند.
در این همایش ها به مسائلی همچون ضرورت پاسداری از زبان شیرین گیلکی، معرفی و تجلیل از بزرگان و فرهیختگان این شهر، نقش رشت در اقتصاد استان گیلان و لزوم همبستگی و همبستگی استانی مطرح می گردد.عنوان روز تولد این شهر و به نام روز نکوداشت شهر رشت برگزیده شد.
دیدگاهتان را بنویسید