گیل و دیلم؛ در تفسیر و نقد و تکمیل یاداشت دوست گرانقدری که چندی پیش تحت عنوان ((گونه های مهاجم چرا؟)) منتشر گردید به عرض ایشان و خوانندگان محترم برسانم که همیشه گونه های مهاجر ، مهاجم نیستند؛ و در توضیح مطلب خود در ابتدا به ذکرچند مثال ملموس بسنده میکنم و سپس به لزوم کنترل گونه های وارداتی از نگاه مهاجم می پردازم .
مثال مبرهن اول گیاه چای هست که پس از مطالعه و اقلیم شناسی حدود صد سال قبل توسط مرد بزرگ حاجی محمد میرزا پدر چای ایران ملقب به کاشف السلطنه وارد ایران شد و باعث تحولی در صنعت کشاورزی دو استان گیلان و مازندران گردید و همچنین کاهش واردات چای خشک از هندوستان که در آن زمان مستعمره بریتانیا بودرا به دنبال داشت در باب اهمیت موضوع همین بس که علت پخش شایعه سرقت و قاچاق دانه های چای در عصا برگرفته از افکار پلید حاکمان انگلیسی آن زمان دولت بیرتانیا بود که می خواستند با دست نهادن بر اعتقادات عامه مردم مبنی بر قاچاق بودن چای جلوی ترویج این محصول جدید و در پی آن از دست دادن بازار خود در ایران بگیرند.
کاشف السلطنه علاوه برچای،قهوه ،کنف، دارچین، فلفل، میخک، هل، انبه،کافور،زردچوبه،زنجبیل و غیره را خریداری و برای امتحان به همراه خود به ایران می آورد.
مثال دوم سیب زمینی است که توسط پرتغالی ها برای رزق و تغذیه ارتش خود وارد ایران کردند که به سرعت جای خود را در ایران پیدا نمود به گونه ایی که امروز زندگی بدون این هیدرات کربن ارزشمند قابل تصور نیست .
سوم درخت کیوی که به مانند چای اقلیم مدیترانه ایی شمال ایران را می پسندد و منبع درآمد بسیار مهمی برای باغداران کیوی شمال ایران محسوب می شود .
و دهها محصول دیگر که مجال گفتن در این نوشته کوتاه نیست .
و برعکس گونه هایی که وارد شدند و دردسرسازمثل آزولا که امروزه تالاب ها و شالیزارهای ما را دچار نقصان نموده است .
در مبحث درختان سوزنی برگ اگر نگاه ما منطقه ایی و کنترلی باشد منبع درآمد بسیار بالایی نصیب ما می گردد چون ما همچنان در سطح بالایی واردکننده چوب نراد از روسیه هستیم که از همین خانواده سوزنی برگان می باشد ولی در مورد کاشت در فضای سبز و حاشیه جنگلها باید نگاه ما بوم محور باشد .
ترویج کاشت چوب های صنعتی به منظور استفاده از درآمد آن در همه دنیا باب گشته و لزوم اخذ مجوز زیست محیطی و تایید کارشناسان در ایران نیز ضرورت دارد بطوری که در کشور چین فضاهای خالی شهری را نیز بصورت مشارکتی در اختیار افراد و شرکتها برای غرس چوب قرار می دهند .
ولی از منظر فضای سبز و ملمان شهری موضوع متفاوت است و باید جامعه پسند به این معقوله نگاه کرد. علاوه بر گونه های درختی سوزنی برگ ها، اکثرگلهای فصل در ایران نیز وارداتی می باشند و با حذف آنها یک نوعی پاک کردن صورت مسله نمود پیدا میکند و هیچ مثال مشابه به جز برگشت درشکه به خیابانها بجای اتومبیل نمیتواند نشان دهنده تناسب این مثال باشد .
نگارنده این نوشته هیچ تضادی بین کاشت گونه های وارداتی در کنار گونه های بومی بصورت زون بندی نمی بیند ولی تاکید بر مطالعه پیش از اجرا را بسیار ضروری و عدم کاشت گونه های مهاجم در حاشیه جنگلها را یادآوری می نماید و همچنین در شرایط کنونی که طرح تنفس جنگل در حال اجراست لزوم اجرای طرح های درآمد زا از صنعت چوب تحت نظارت متخصصین ضروری به نظر می رسد.
بهرنگ فرید
نیمه خرداد٩۷
دیدگاهتان را بنویسید