یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: ما شریک راهبردی چین محسوب نمی‌شویم و به نظرم این حرفی که رئیس‌جمهور این کشور در دیدار با آقای پزشکیان گفته و ما را شریک استراتژیک چین عنوان کرده، صرفا یک تعارف دیپلماتیک است.
به گزارش گیل و دیلم، مهدی خورسند در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، با اشاره به سفر اخیر دکتر پزشکیان به چین و شرکت در اجلاس شانگهای، اظهار کرد: این رویداد، بزرگترین اجلاسیه سازمان همکاری شانگهای بود که با حضور ۲۰ کشور عضو، ناظر و همکار این سازمان و رؤسای ۱۰ سازمان بین‌المللی از جمله دبیرکل سازمان ملل برگزار شد. این نشان می‌دهد که گذار نظام بین‌الملل از یک نظم تک‌قطبی به چندقطبی، وارد فاز عملیاتی شده است.
وی با بیان اینکه متأسفانه در ادوار گذشته ما نتوانستیم از ظرفیت‌های سازمان شانگهای که با رویکردهای اقتصادی، امنیتی و فرهنگی در حال فعالیت است، بهره کافی را ببریم، افزود: ما می‌توانیم در دو زمینه همکاری‌های بسیار خوبی را با کشورهای عضو شانگهای داشته باشیم. اولین حوزه، سوآپ انرژی است، زیرا بزرگترین تولیدکنندگان انرژی از جمله ایران و روسیه و بزرگترین واردکنندگان آن شامل هند، چین و پاکستان در شانگهای حضور دارند. بنابراین، این سازمان ظرفیت‌های بسیاز خوبی را در حوزه همکاری‌های مرتبط با انرژی برای ما دارد. همچنین، ترانزیت نیز دومین زمینه همکاری با اعضای شانگهای است. این موضوع مورد تاکید آقای پزشکیان نیز قرار دارد و ایشان قول داد که در دولت چهاردهم، راه‌آهن چابهار به افغانستان تکمیل شود.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه دولت‌های ما عمدتا نوعی نگاه انتزاعی به شرق دارند، عنوان کرد: بسیاری از دولت‌های ما از جمله دولت سیزدهم، از توجه به شرق گفتند، اما تا کنون فرصت‌های بی‌نظیری را در زمینه تعامل با کشورهای شرقی از دست دادیم. سخنانی که دکتر پزشکیان در این اجلاس مطرح کرد، بارقه‌های امیدی را به وجود آورد و این نوید را می‌دهد که ما قرار است نگاه عملیاتی‌تری را به کشورهای شرقی و سازمان‌های منطقه‌ای داشته باشیم.
خورسند ادامه داد: کشورهای بزرگی در سازمان شانگهای حضور دارند که اقتصادشان مکمل یکدیگر است و لذا با تکیه بر روابط دوجانبه و در قالب قوانین سازمان شانگهای، می‌توانیم به دستاوردهای خوبی برسیم، بدیل‌های تجاری برای خودمان پیدا کنیم و از تحریم‌های غرب آسیب کمتری ببینیم. البته ما باید از از این سازمان صرفا به اندازه ظرفیت‌های آن انتظار داشته باشیم. قرار نیست سازمان همکاری‌های شانگهای برای ما معجزه کند، بلکه نیازمند برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و داشتن نگاه عقلایی به این سازمان هستیم تا بتوانیم به دستاوردهای مناسبی برسیم.
وی با اشاره به اینکه در دیداری که بین روسای جمهور ایران و چین برگزار شد، دو طرف یکدیگر را شریک راهبردی هم خطاب کردند، گفت: چینی‌ها در برهه‌های زمانی مختلفی تلاش کردند سطحی از روابط استراتژیک با ایران را آغاز کنند. اکنون در منطقه غرب آسیا که بسیار برای چینی‌ها مهم است، تمام بازیگران به غیر از ایران، جزو شرکای آمریکا محسوب می‌شوند. ما تنها کشور در این منطقه هستیم که هم احساسات ضدغربی داریم و هم نسبت به همکاری با چین متمایلیم. لذا چین بارها بسته‌هایی پیشنهادی برای توسعه روابط با ایران پیشنهاد دادند که البته به نتیجه‌ای نرسید.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: در سال ۲۰۱۶، شی جین‌پینگ در سفر به تهران، یک بسته همکاری ۴۰ میلیارد دلاری را به ایران پیشنهاد داد که شامل تکمیل کریدورهای ترانزیتی، ساخت پالایشگاه و دیگر پروژه‌های زیرساختی بود. اما ما بهره‌برداری درستی از این پیشنهاد نداشتیم. در ذیل سند همکاری ۲۵ ساله نیز تفاهمی به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار در بخش همکاری‌های انرژی امضا کردیم که هیچ نتیجه‌ای نداشت. در دوران کرونا هم این چینی‌ها بودند که خارج از نوبت به ما واکسن فروختند.
خورسند ادامه داد: این‌ها همه گام‌های مثبتی بود که چینی‌ها به سمت ما برداشتند، اما ما از آن‌ها بهره کافی را نبردیم و لذا شریک راهبردی چین محسوب نمی‌شویم و به نظرم این حرفی که رئیس‌جمهور این کشور در دیدار با آقای پزشکیان گفته و ما را شریک استراتژیک چین عنوان کرده، صرفا یک تعارف دیپلماتیک است. من هنوز هیچ برنامه مشخصی در ایران برای استفاده از ظرفیت چین نمی‌بینم. اکنون ما سفیری در چین داریم که یک فرد امنیتی محسوب می‌شود و توان خاصی در حوزه دیپلماسی اقتصادی ندارد. چنین ضعفی باعث از بین رفتن فرصت‌های زیادی در زمینه همکاری با چین شده است.
وی با تأکید بر اینکه وزارت خارجه باید عملکرد قوی‌تری در حوزه دیپلماسی اقتصادی داشته باشد، بیان کرد: باید از افراد حرفه‌ای‌تری برای تعاملات دیپلماتیک با کشورهای عضو شانگهای و بریکس استفاده کنیم. به علاوه، وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت نیز باید در زمینه تبیین ظرفیت‌های سازمان شانگهای برای تجار و بازرگانان ایرانی گام‌های موثری بردارد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به نقش احتمالی چین و روسیه برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اظهار کرد: توسعه همکاری‌ها و رایزنی‌های دیپلماتیک با چین و روسیه می‌‌تواند در کاهش اثرات مکانیسم ماشه موثر باشد، کما اینکه هم‌اکنون نیز این دو کشور پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را به شورای امنیت ارسال کرده‌اند. اگر همگرایی چین و روسیه با ایران باعث کاهش اثر مکانیسم ماشه شود، شاید فصل جدیدی از روابط در جهان آغاز گردد.
خورسند اضافه کرد: ضمن اینکه اکنون تنها ابزاری که غربی‌ها علیه جمهوری اسلامی در اختیار دارند، همین اسنپ‌بک است و وقتی این کارت خود را هم استفاده کنند، دیگه هیچ اهرمی برای فشار بر ایران ندارند و شاید حتی آن زمان ما راحت‌تر بتوانیم با غرب وارد مذاکره شویم
دیدگاهتان را بنویسید