جشن باستانی نوروز بل بر طبق گاهشماری (تقویم) گیلانی، جشن آغاز سال گالشی و دیلمی می باشد که در فهرست آثار ملی با شماره (۱۳۷۱) ثبت شده است و کهن‌ترین سال‌شمار ایرانی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه جشن نوروزبل ریشه در فرهنگ، سنت و باور کهن مردم منطقه گیلان دارد با برگزاری آن در مناطق کوهپایه ای پایتخت گردشگری جهان اسلام (بام سبز لاهیجان)، سیاهکل، دیلمان و… به جای برگزاری خودجوش این مراسم در مناطق کوه نشین شرق گیلان، می توان زمینه جذب گردشگران را به صورت برنامه ریزی شده همانند مراسم گلابگیری کاشان، قالیشویان مشهد، برفچال مازندران و … فراهم نمود.
صرف هزینه برای احیای این جشنواره فرهنگی، بومی و محلی می تواند سرمایه گذاری هوشمندانه و دوراندیشانه برای حفظ ثبات این سنت بومی، آیینی و مفرح باشد و برگزاری موفق و باشکوه چندین دوره این مراسم، قادر به ایفای نقش چشمگیری در رونق اقتصاد گردشگری شهر و دیارمان خواهد بود. نوروز بل از ترکیب دو واژه نوروز و بل به وجود می‌آید، نوروز به معنی آغاز سال نو و بل به معنی شعله آتش است که در ایام قدیم همانند نوروز باستانی، با برگزاری آیین ها و جشن هایی خاص خود برگزار می شد. زمان برگزاری نوروز بل (آتش نوروزی) هفدم مرداد ماه سال هجری شمسی می باشد.
ماه های گاهشماری گیلان شامل دوازده ماه: نوروز، کورچ، اَرِیه، تیر، موردال، شَریر، اِمیر، آوِل، سِیا، دِیا، وَرفِنه و اِسفَندار می باشد. برای تبدیل سال هجری شمسی به سال گیلانی، باید عدد (۱۹۵) را به سال هجری شمسی اضافه نمود.
برخی از پژوهشگران قدمت جشن نوروزبل را به عصراسطوره می دانند و به رویدادهای عصر فریدون و ضحاک منتسب می نمایند و برخی دیگر از پژوهشگران جشن نوروزبل را جشن برداشت محصول و زمان پرداخت خراج به حکومت (آیین خراجی) بیان می کنند. در جشن نوروز بل شرکت کنندگان بر فراز بالاترین محل سکونت خود می روند و کوپه آتش (سه، پینج، هفت و یا نه) برپا می کنند. در این جشن حدود ده مرد با کلاه و شولای گالشی در اطراف آتش می چرخیدند و نوازنده های محلی نیز در کنار مردم سرود و آوازخوانی می کردند.
همچنین در این مراسم شرکت کنندگان در کنار آتش برای طلب خیر، نیکی و برکت در سال جدید به ستایش می پرداختند.
از اشعاری که در این مراسم توسط مردم هم خوانی می شود ” گوروم، گوروم، گوروم بل، نوروزما و نوروزبل، هر سال ببی سالِ سو، نو ببی خانه واشو” بود. پس از اتمام شعرخوانی، همگی در این مراسم سال نو را با جملات ” نوروزبل مبارک ببی” و ” نو سال ببی سال سو” تبریک می گفتند.
سال ۱۵۹۱ گیلانی مبارک باد
دکتر ابراهیم آذرپور (پژوهشگر و نویسنده)
15 تیر ماه ۱۳۹۶
دیدگاهتان را بنویسید